Revista Jurídica Actio https://actio.edu.py/index.php/actio <p><em><span style="font-weight: 400;">Actio</span></em><span style="font-weight: 400;"> es una</span> <span style="font-weight: 400;">revista especializada del ámbito jurídico cuyo objetivo principal es fomentar e incentivar la investigación en la comunidad académica a través de la publicación de artículos, tesis, monografías, ensayos u otra propuesta de carácter inédito.</span></p> <p><span style="font-weight: 400;">El objetivo primordial es contribuir al desarrollo del conocimiento jurídico promoviendo la discusión crítica e informada de temas relevantes en el área del Derecho.</span></p> <p><span style="font-weight: 400;">Actio se enfoca en las áreas de las Ciencias jurídicas, sociales y políticas, siendo patrocinada por la Universidad Católica “Nuestra Señora de la Asunción” del Campus Universitario de Itapúa.</span></p> <p><span style="font-weight: 400;">ISSN de la publicación : 3006-8002</span></p> Facultad de Ciencias Jurídicas - Universidad Católica "Nuestra Señora de la Asunción" - Campus Itapúa es-ES Revista Jurídica Actio 3006-8002 Observaciones críticas al procedimiento penal adolescente en la Jurisdicción de Misiones https://actio.edu.py/index.php/actio/article/view/29 <p>El presente artículo analiza la aplicación de la Convención sobre los Derechos del Niño en el sistema de justicia juvenil en Paraguay, con especial énfasis en la jurisdicción de San Juan Bautista de las Misiones. Se examinan los derechos de los adolescentes como sujetos de derecho y las deficiencias del sistema penal juvenil, regulado por el Código de la Niñez y la Adolescencia y el Código Procesal Penal.</p> <p>Se identifican problemas como la falta de recursos y la insuficiente capacitación del personal judicial, lo que impacta en la correcta aplicación del nuevo sistema. El artículo destaca la importancia del interés superior del niño como principio rector del procedimiento penal adolescente y examina las limitaciones de la justicia penal juvenil en Paraguay, incluyendo la inadecuada implementación de medidas restaurativas y la deficiencia de políticas de rehabilitación. Asimismo, se analiza la aplicación de medidas alternativas a la privación de libertad, como el criterio de oportunidad y la suspensión condicional del procedimiento, con el objetivo de reducir la reincidencia y fomentar la reinserción social de los adolescentes infractores. Finalmente, se propone un enfoque basado en la justicia restaurativa, promoviendo la colaboración entre familia, sociedad y Estado para mejorar la eficacia del sistema. Se concluye que, a pesar de los avances, es necesario fortalecer la capacitación de los operadores judiciales y la infraestructura del sistema para garantizar una aplicación efectiva de la justicia penal juvenil.</p> <p><strong>Palabras clave</strong>: sistema penal juvenil, interés superior del niño, protección infantil, justicia restaurativa, medidas alternativas -reinserción.</p> <p><strong><u>Abstract</u></strong></p> <p>This article analyzes the application of the Convention on the Rights of the Child in the juvenile justice system in Paraguay, with special emphasis on the jurisdiction of San Juan Bautista de las Misiones. It examines the rights of adolescents as subjects of law and the shortcomings of the juvenile criminal justice system, regulated by the Children and Adolescents Code and the Code of Criminal Procedure. Problems such as lack of resources and insufficient training of judicial personnel are identified, which impacts the correct application of the new system. The article highlights the importance of the best interests of the child as a guiding principle of adolescent criminal procedure and examines the limitations of juvenile criminal justice in Paraguay, including the inadequate implementation of restorative measures and the deficiency of rehabilitation policies. It also analyzes the application of alternative measures to deprivation of liberty, such as the criterion of opportunity and conditional suspension of the procedure, with the aim of reducing recidivism and promoting the social reintegration of adolescent offenders.</p> <p>Finally, an approach based on restorative justice is proposed, promoting collaboration between family, society and the State to improve the effectiveness of the system. It concludes that, despite the advances, it is necessary to strengthen the training of judicial operators and the infrastructure of the system to guarantee an effective application of juvenile criminal justice</p> <p><strong>Keywords:</strong> juvenile criminal system, best interests of the child, child Protection, restorative justice, alternative measures – reintegration.</p> <p><strong><u>Mombyky</u></strong></p> <p>Ko artículo ohesa'ÿijo aplicación Convención sobre Derechos del Niño sistema de justicia juvenil Paraguáipe, orekóva especial énfasis jurisdicción San Juan Bautista de las Misiones. Umi derecho orekóva umi adolescente ojehecha sujeto de derecho ha umi deficiencia sistema penal juvenil, oreguláva Código de Niños y Adolescentes ha Código de Procedimiento Penal.</p> <p>Ojekuaa apañuãi ha'eháicha falta de recurso ha insuficiente capacitación personal judicial, péva oreko impacto aplicación correcta sistema pyahu. Ko artículo omomba'e guasu interés orekóva mitãnguéra ha'éva principio orientador procedimiento penal adolescente ha ohesa'ÿijo limitación justicia penal juvenil Paraguáipe, oimehápe implementación inadecuada medida restaurativa ha deficiencia política de rehabilitación. Péicha avei oñeanalisa aplicación de medidas alternativas privación de libertad-pe, ha'eháicha criterio de oportunidad ha suspensión condicional procedimiento, hembipotápe omboguejy recidiva ha omokyre'ÿ reintegración social umi adolescente ofensivo.</p> <p>Ipahápe, oñepropone enfoque oñemopyendáva justicia restaurativa, omokyre'ÿva colaboración familia, sociedad ha estado omohenda porã haguã eficacia sistema. Oñemohu'ã, jepénte oñemotenonde, oñeikotevê omombarete capacitación operador judicial ha infraestructura sistema-pe ogarantisáva aplicación efectiva justicia penal juvenil.</p> <p><strong>Ñe’ẽ tenondegua:</strong> Desarrollo integral - interés superior mitã ñeñangareko rehegua - justicia restaurativa - medida alternativa - reinserción - sistema penal juvenil.</p> Gladys Lorena Pérez Maidana Derechos de autor 2025 Gladys Lorena Pérez Maidana https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 2025-09-13 2025-09-13 5 2 11 11 La Prueba Digital en los Procesos Civiles: Importancia, Prohibiciones y Posibles Excepciones https://actio.edu.py/index.php/actio/article/view/32 <p>El presente trabajo de investigación tiene como objetivo, que se sepa la importancia de la prueba digital en los procesos civiles en el entorno nacional e internacional, así como en su aplicación e implementación en los procesos ayudan de gran manera a que se pueda conocer la verdad. Así mismo se tratará la prohibición que presenta este medio de prueba respecto a su medio de obtención.</p> <p>Este trabajo se enmarca en la posibilidad de una excepción que se pueda aplicar a la prohibición de la prueba digital en un ámbito internacional, así como nacional, tomando en cuenta que con los avances tecnológicos ha ido aumentando en su eficacia, siempre que esta sea muy precisa y relevante para poder conocer la verdad de los hechos ocurridos, corroborando o negando lo mencionado por las partes para que así el juez pueda dar la mejor decisión posible.</p> <p>Por lo que se aplicó la técnica de la entrevista para poder tener opiniones de especialistas en la rama civil mediante preguntas a los entrevistados, en conclusión, los entrevistados manifestaron que la prueba digital presenta una gran importancia en la actualidad además de que una excepción bien planteada a su prohibición sería de gran ayuda para la resolución de casos.</p> <p><strong>Palabras clave</strong>: Digital, aportes tecnológicos, prohibición.</p> <p><strong><u>Abstract</u></strong></p> <p>The objective of this research work is to make known the importance of digital evidence in civil processes in the national and international environment, as well as its application and implementation in the processes, which greatly help to know the truth. Likewise, the prohibition presented by this means of proof with respect to its means of obtaining will be dealt with.</p> <p>This work is framed in the possibility of an exception that can be applied to the prohibition of digital evidence in an international, as well as national, scope, taking into account that with technological advances it has been increasing in its effectiveness, provided that it is very precise and relevant to be able to know the truth of the events that occurred, corroborating or denying what was mentioned by the parties so that the judge can give the best possible decision.</p> <p>Therefore, the interview technique was applied to obtain opinions from specialists in the civil branch through questions to the interviewees. In conclusion, the interviewees stated that digital evidence is of great importance today in addition to a well-stated exception. its prohibition would be of great help for the resolution of cases.</p> <p><strong>Keywords</strong>: Digital, technological contributions, prohibition.</p> <p><strong><u>Mombyky</u></strong></p> <p>Ko tembiapo investigación rehegua hembipotápe oî ojekuaa haguã mba'éichapa tuicha mba'e evidencia digital proceso civil-pe entorno nacional ha internacional-pe, avei aplicación ha implementación umi proceso-pe, tuicha oipytyvõva ojekuaa haguã añeteguáva. Avei oñeñe’ẽta pe prohibición opresentáva ko medio de prueba rehegua umi medio ohupyty haguã rehe.</p> <p>Ko tembiapo oñeenmarca posibilidad orekóva excepción ikatúva ojeaplika prohibición de prueba digital a nivel internacional avei nacional, ojeguerekóva en cuenta umi avance tecnológico ojupíva efectividad orekóva, siempre ha'éva preciso ha relevante ikatu haguã oikuaa añeteguáva umi mba'e oikóva, omoañete térã ombotovéva pe oñe'êva'ekue umi parte ikatu haguã juez ome'ê decisión iporãvéva ikatúva.</p> <p>Upévare ojeporu técnica de entrevista ikatu haguã ohupyty dictamen especialista-kuéragui poder civil-gua porandu rupive umi entrevistado-pe Oñemohu'ãvo, umi entrevistado he'i tuicha importancia orekóva evidencia digital ko'ã árape, además de hecho excepción bien puesta prohibición orekóva tuicha oipytyvõta oresolve haguã umi káso.</p> <p><strong><em>Ñéẽmombáeguasupy: </em></strong>Aporte digital, tecnológico, ñembotove</p> Manuel Alejandro Reyes Inca Derechos de autor 2025 Manuel Alejandro Reyes Inca https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 2025-09-13 2025-09-13 5 2 24 24 Tendencias de convencionalidad que impactan sobre el derecho procesal https://actio.edu.py/index.php/actio/article/view/30 <p><strong><u>Resumen</u></strong></p> <p>La propuesta investigativa como artículo de reflexión consiste en examinar como el control de convencionalidad noción derivada de los derechos humanos, impone condiciones al orden procesal en particular instando a mover sus arbotantes principales en pos de consolidar ámbitos de mejor tutela. Perspectivando a un derecho procesal que deberá ser capaz de ajustar sus postulados a inéditos enfoques hacia la concreción del sumo proceso, sin dejar de lado la cosmovisión humanizadora que arremete hacia la ciencia jurídica en general. Una sociedad dinámica exterioriza la imperiosidad de un procesalismo acomodado a los nuevos avatares, evitando la inercia y el quietismo. El abordamiento del temario fue realizado en la cosmovisión jurídica latinoamericana, proyectando las consecuencias hacia el ámbito procesal. Se han desarrollado un análisis doctrinario, legal y jurisprudencial del Sistema Interamericano de Derecho Procesal ajustado a los propósitos de la investigación. Al concluir se han detectado derivaciones de fuste marcados por la convencionalidad, precisando que esta disciplina ajuste las coordenadas para alcanzar un mejor mecanismo de protección.</p> <p><strong>Palabras clave</strong>: control de convencionalidad; transformación; parámetro de convencionalidad; progresividad; tutela judicial efectiva; derecho a la verdad. </p> <p><strong><u>Abstract</u></strong></p> <p>The research proposal as a reflection article consists of examining how the control of conventionality, a notion derived from human rights, imposes conditions on the procedural order, in particular, urging it to move its main flying buttresses in order to consolidate areas of better protection. A perspective on a procedural law that must be able to adjust its postulates to unprecedent approaches towards the concretion of the supreme process, without leaving aside the humanizing worldview that attacks legal science in general. A dynamic society externalizes the imperativeness of a proceduralism accommodated to the new vicissitudes, avoiding inertia and quietism. The approach to the syllabus was carried out in the Latin American legal worldview, projecting the consequences towards the procedural field. A doctrinal, legal, and jurisprudential analysis of the Inter-American System of Procedural Law has been developed for the purposes of the research. At the end, stem derivations marked by conventionality have been detected, requiring that this discipline adjust the coordinates to achieve a better protection mechanism.</p> <p><strong>Keywords:</strong> conventionality control; transformation; conventionality parameter; progressiveness; effective judicial protection; right to the truth.</p> Pablo Darío Villalba Bernié Derechos de autor 2025 Pablo Darío Villalba Bernié https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 2025-09-13 2025-09-13 5 2